Grypa to choroba zakaźna, której przyczyną jest infekcja ortomyksowirusami. Wyróżnia się trzy rodzaje tej choroby – A, B i C. U ludzi stwierdzono przypadki zachorowań wywołanych przez wszystkie trzy typy wirusów grypy, przy czym tylko pierwszy z nich może doprowadzić do epidemii. Do zakażenia tym wirusem dochodzi także w wyniku kontaktu z chorymi zwierzętami. Pozostałe, czyli B i C przenoszą się wyłącznie z człowieka na człowieka.
Do transmisji wszystkich trzech rodzajów wirusów grypy dochodzi drogą kropelkową. W trakcie kichania lub kaszlu patogeny przenoszą się w powietrzu do organizmów kolejnych ludzi. Do zakażenia może dojść także w wyniku kontaktu z przedmiotami, których dotykała chora osoba.
Wpływ na rozprzestrzenianie się wirusa ma też pogoda. Liczba nosicieli wirusa zwiększa się w okresie jesienno-zimowym. Powodami są czynniki sprzyjające infekcjom takie jak niska temperatura i wilgotność powietrza oraz mniejszy dopływ promieniowania słonecznego.
Grypa może rozwijać się bezobjawowo. Taka sytuacja ma miejsce, gdy dojdzie do zakażenia wirusem typu C. Pozostałe dwa rodzaje patogenu dają szybko odczuwalne symptomy. Do wystąpienia pierwszych objawów grypy dochodzi zwykle od 1 do 4 dni od zakażenia. W tym czasie u chorego pojawiają się dolegliwości takie jak:
Grypa to choroba, która może doprowadzić do poważnych powikłań układów: oddechowego, krążenia i nerwowego. W związku z tym już pierwsze objawy są sygnałem do sprawdzenia, czy nie doszło do infekcji ortomyksowirusami. Niestety, różnice między grypą a przeziębieniem są trudne do określenia przez osoby niemające wykształcenia medycznego. Właśnie dlatego warto wykonać domowy test na grypę.
Testy na grypę umożliwiają odróżnienie tej choroby nie tylko od przeziębienia. Samodzielne zbadanie się nabiera znaczenia w czasie tridemii. W ten sposób nazywa się okres wzmożonych zachorowań na trzy przypadłości dające podobne objawy, ale wywoływane przez inne wirusy – grypy, RSV i SARS-CoV-2.
Test na grypę pozwala uzyskać pewność, że doszło do zakażenia organizmu ortomyksowirusami. Do tego celu wykorzystuje się trzy rodzaje badań:
Badania molekularne polegają na zweryfikowaniu obecności RNA patogenu, czyli jego materiału genetycznego. W tym celu pobiera się wymaz z jamy ustnej pacjenta, który może mieć grypę. Czas oczekiwania na wynik wynosi przeciętnie 24 godziny.
Osoby, które chciałyby wcześniej dowiedzieć się, na co są chore, mogą wykonać szybki test na grypę. Badania antygenowe również wymagają pobrania próbki z jamy ustnej. W tym przypadku o infekcji wirusem grypy świadczy obecność jego białek w wymazie. Wyniki badania są znane po około 15 minutach.
Ostatnia metoda weryfikacji, czyli badanie serologiczne, nie służy do sprawdzania, czy poddawana im osoba jest chora, ani nie jest to test na grypę ze śliny. Ta metoda służy przede wszystkim do oceny skuteczności szczepienia na grypę. W jej trakcie sprawdza się liczbę przeciwciał chroniących przed grypą. Do wykonania testu potrzebna jest krew pacjenta.
Ortomyksawirusy, a więc także wirusy grypy, cechują się zdolnością do szybkiej mutacji. Z tego powodu nie można znaleźć na nie jednej, skutecznej szczepionki. Profilaktyka grypy polega więc na przyjmowaniu nowych dawek co roku. Zaleca się szczepienie krótko przed rozpoczęciem okresu zwiększonej zachorowalności, czyli jesienią.
Jeśli test antygenowy na grypę wykaże infekcję lub mogące ją sugerować objawy będą się utrzymywać, należy umówić się na konsultację lekarską. W trakcie wizyty chora na grypę osoba prawdopodobnie otrzyma receptę na leki łagodzące dolegliwości takie jak gorączka i kaszel. Pacjent dostaje również zwolnienie. W tym czasie powinien przebywać w domu. W ten sposób chory minimalizuje ryzyko pogorszenia stanu swojego zdrowia i groźnych powikłań. Samoizolacja ogranicza ponadto rozprzestrzenianie się patogenu.