Czym jest trądzik młodzieńczy i jak się go pozbyć? [RADY DERMATOLOGA]

Trądzik młodzieńczy w odróżnieniu od pospolitego, występuje u osób w wieku dojrzewania – między 11. a 30. rokiem życia. Jak powinno przebiegać jego leczenie? Temat przybliża dr n. med. Katarzyna Osipowicz.

Niechciane wypryski występują na skórze wielu nastolatków, będących w okresie dojrzewania. Proces jest szczególnie widoczny na twarzy. Na skórze nastolatka pojawia się duża liczba zaskórników w postaci zamkniętej lub otwartej. Mogą przekształcać się w stan zapalny i rozprzestrzeniać na inne okolice ciała, np. ramion czy pleców. Odpowiednio wcześnie podjęte leczenie zmniejsza ryzyko powikłań i pozostawiania nieestetycznych śladów na całym ciele.

Powstawanie trądziku młodzieńczego wynika głównie ze zmian hormonalnych nasilających się w okresie dojrzewania. Wzrasta wówczas poziom androgenów we krwi, który odpowiada za właściwą pracę gruczołów łojowych i pojawienie się na skórze wykwitów w postaci trądziku. Inną przyczyną jest nadmierne rogowacenie w okolicy gruczołów łojowych oraz mieszków włosowych, a także namnażanie się bakterii w obrębie tych gruczołów. To właśnie bakterie uznawane są za bezpośrednią przyczynę powstawania stanu zapalnego i zmian ropnych. Wypryski pojawiają się u wielu dojrzewających dziewczynek przed miesiączką – z tego powodu funkcjonuje powszechna teza o związku pomiędzy poziomem estrogenu a występowaniem trądziku.

Czynnikami, które wpływają na powstawanie trądziku młodzieńczego, są także:

• nadmierny stres, który wpływa negatywnie na gospodarkę hormonalną - przewlekły stres psychoemocjonalny zaostrza zmiany skórne. 
• nieodpowiednia dieta - bogata w cukier oraz jedzenie "fast food",
• opalanie się powodujące, że skóra staje się grubsza, a swobodne ujście gruczołów łojowych zostaje zablokowane,
• mała zawartość tłuszczów roślinnych w diecie,
• alergia pokarmowa,
• mechaniczne podrażnianie,
• niedokładne oczyszczanie skóry i zamykanie porów,
• stosowanie nieodpowiednich preparatów.

Trądzik młodzieńczy występuje w formie otwartych i zamkniętych zaskórników oraz wykwitów zapalnych – grudek, krostek zlokalizowanych na tych fragmentach skóry, gdzie jest najwięcej gruczołów łojowych (na twarzy, górnej połowie klatki piersiowej oraz na plecach). [3] Wykwity chorobowe mogą również pojawiać się na ramionach oraz pośladkach.

Trądzik młodzieńczy dzieli się na kilka typów klinicznych, wśród których są:

• Trądzik zaskórnikowy – dominującymi wykwitami są otwarte i zamknięte zaskórniki, które występują zwykle wcześnie w okresie pokwitania. Początkowo rozmieszczone są na skórze nosa, środkowej części twarzy oraz czoła,
• Trądzik grudkowo-krostkowy – charakteryzuje się zmianami zapalnymi – grudkami i krostkami. Wykwity zlokalizowane są przede wszystkim na skórze twarzy, klatce piersiowej i plecach.
• Wyróżnia się również trądzik ropowiczy, bliznowaciejący oraz piorunujący.

Występowanie trądziku młodzieńczego jest schorzeniem standardowym dla wieku. Prawidłowe rozpoznanie w każdym przypadku wymaga wizyty u dermatologa. W przypadku wystąpienia podejrzeń, że przyczyny trądziku młodzieńczego nie występują z powodu zaburzeń hormonalnych, zleca się wykonanie innych badań. Czasem są to testy na alergię pokarmową, zwłaszcza gdy wypryski występują po spożyciu konkretnych produktów. Aby prawidłowo rozpocząć leczenie, należy najpierw poznać przyczynę problemu.

Leczenie trądziku młodzieńczego dobierane jest do każdego pacjenta indywidualnie. W zależności od rodzaju i stopnia nasilenia zmian. Nie należy ignorować tej dolegliwości, ponieważ najczęściej jest spowodowana zaburzeniami hormonalnymi, jakie zachodzą w organizmie. Jeśli po upływie 6 tygodni terapii nie widać żadnej znaczącej poprawy, należy skonsultować się ze specjalistą. Leczenie jest konieczne, ponieważ w innym wypadku pacjent nabawi się trwałych blizn.

Zmiany zaskórnikowe wymagają zastosowania preparatów zewnętrznych. W przypadku wykwitów o charakterze zapalnych grudek i krostek konieczne jest wdrożenie miejscowych oraz ogólnych antybiotyków.

W leczeniu miejscowym trądziku młodzieńczego stosuje się różnego rodzaju kosmetyki z kwasami (mlekowym, salicylowym), maści i kremy oparte na pochodnych witaminy A. Wpływają one na uregulowanie pracy gruczołów łojowych i ograniczają nadmierne wydzielanie łoju. Preparaty pomagają także w szybszej regeneracji.

Aby skutecznie zapobiegać trądzikowi młodzieńczemu, należy zwrócić przede wszystkim uwagę na odpowiednią dietę. Zaleca się unikanie produktów o dużej zawartości cukru, tłuszczów oraz ostrych potraw. Dieta bogata w warzywa, owoce i błonnik może pomóc w utrzymaniu zdrowej skóry.

Leczenie trądziku młodzieńczego oparte na zabiegach medycyny estetycznej to gwarancja lepszych i bardziej zadowalających efektów.

Terapia kwasami

Zabiegi z kwasami dogłębnie oczyszczają cerę, zwalczają wypryski, wygładzają skórę, umożliwiając dalsze odżywianie. Kwasy natychmiastowo wnikają w skórę, co powoduje, że już po pierwszym zabiegu widoczna jest znaczna poprawa cery.

W leczeniu trądziku stosuje się przede wszystkim:

• Kwas azelainowy – najskuteczniejsza substancja w walce z zaskórnikami. Ten antyoksydant wykazuje silny wpływ na bakterie. Niweluje widoczne przebarwienia i łagodzi stany zapalne.
• Kwas salicylowy – charakteryzuje się właściwościami regenerującymi. Wpływa na zmniejszenie widoczności blizn potrądzikowych, zwęża pory i usuwa zanieczyszczenia.
• Kwas glikolowy – rozświetla, rozjaśnia i wygładza skórę. Powoduje dogłębne nawilżenie naskórka, delikatnie go złuszczając.
• Kwas laktobionowy – pobudza fibroblasty do produkcji elastyny oraz kolagenu.

Terapia światłem

Fototerapia jest stosunkowo nową metodą w leczeniu trądziku. Stosuje się światło żółte, czerwone i niebieskie, które redukuje ilość bakterii odpowiedzialnych za powstawanie pryszczy. Urządzenia emitują światło zwalczające także bakterie beztlenowe, które wywołują stan zapalny. Skóra po leczeniu jest wyraźnie w lepszej kondycji, zyskuje zdrowy wygląd i równy koloryt.

Źródła:

Rokowska-Waluch A., Badanie zależności między stresem emocjonalnym a przebiegiem trądziku pospolitego, Poznań 2014, str. 7

[3] Serafin M., Dąbrowska H., Trądzik zwyczajny – etiopatogeneza i leczenie, Borgis – Nowa Pediatria 2/2003, s. 128-132