Walka z zaskórnikami bywa bardzo trudna, ale nie jest z góry skazana na porażkę. Dlaczego wągry powstają i jak skutecznie się ich pozbyć? O skutecznych sposobach na zaskórniki pisze dr n. med. Katarzyna Osipowicz
Wągry to potoczna nazwa zaskórników powstających nie tylko w okresie dojrzewania. Mogą występować także u osób w dorosłym i podeszłym wieku. Pojawiają się najczęściej na skórze twarzy, w tzw. strefie T – na brodzie, nosie oraz czole. Mają postać zamkniętych zmian lub otwartych, które różnią się lokalizacją ujścia mieszków włosowych.
Wągry to rezultat zablokowanych porów skóry. Gruczoły łojowe skóry odpowiadają za produkcję sebum, czyli łoju skórnego. Chroni on skórę przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi – wiatrem oraz niskimi temperaturami. Sebum stanowi zatem niezbędny element ochronny skóry. Czasem zdarza się jednak tak, że produkowane jest w nadmiernej ilości. Wynika to z zaburzeń hormonalnych oraz uwarunkowań genetycznych. W przypadku, gdy łój skórny występuje w nadmiarze i nie jest skutecznie usuwany z powierzchni skóry, może dojść do zatkania ujścia porów skóry. Są one dodatkowo blokowane przez komórki martwego naskórka. We wnętrzu zatkanego pora zalega sebum i w ten sposób powstają nieestetyczne zaskórniki.
Pod wpływem docierającego do skóry powietrza, sebum ulega ściemnieniu i na powierzchni skóry pojawiają się czarne kropki, czyli zaskórniki otwarte. Proces produkcji sebum może zostać zaburzony przez niektóre kosmetyki powodujące zapychanie porów i zaleganie w nich skórnego łoju.
Nadmierne wydzielanie sebum oraz złuszczanie się naskórka spowodowane jest zmianami hormonalnymi występującymi w okresie dojrzewania. W późniejszym czasie natomiast za przyczynę zaskórników uważa się zaniedbania w higienie. Stosowanie niewłaściwych kosmetyków, nieodpowiednią dietę, skłonności genetyczne oraz zbyt intensywny makijaż. Przyczyną powstawania wągrów może być także niedobór witamin, stres i zanieczyszczone powietrze. Aby móc skutecznie usunąć niechciane zaskórniki, konieczne będzie najpierw ustalenie przyczyny ich występowania. Warto więc skonsultować się z dermatologiem, który dobierze prawidłowe leczenie.
Zmiany w postaci zaskórników mogą towarzyszyć występowaniu trądziku. Obserwuje się go zarówno u młodzieży w okresie dojrzewania, jak i u osób w podeszłym wieku - szczególnie na czole, nosie i brodzie. Zmiany mogą zniknąć samoczynnie w ciągu paru lat, jeśli skóra jest w odpowiedni sposób pielęgnowana. Nieumiejętne ingerowanie w wykwity może natomiast spowodować, że będą one utrzymywać się nawet do późnego dojrzałego wieku.
Wyróżnia się dwa rodzaje zaskórników towarzyszących trądzikowi:
W profilaktyce przeciwko występowaniu wągrów bardzo duże znaczenie odgrywa prawidłowe i regularne oczyszczanie twarzy. Codziennie rano i wieczorem warto przemywać cerę przy pomocy delikatnych kosmetyków myjących. Dzięki temu skóra ulega dogłębnemu oczyszczeniu z nadmiaru sebum wyprodukowanego podczas snu. Dochodzi również do redukcji zanieczyszczeń osadzających się na jej powierzchni podczas dnia. Po każdym wysiłku fizycznym zaleca się również dokładnie oczyścić twarz i sięgnąć po tonik. Umożliwia on przywrócenie skórze właściwego pH i pomaga w prawidłowym złuszczaniu się naskórka.
Raz w tygodniu warto przeprowadzić dogłębny peeling twarzy. Takie działanie powoduje, że zalegający martwy naskórek może zostać złuszczony, a tym samym ujście mieszków włosowych nie będzie się zatykać. Peelingi na bazie kwasów regulują wydzielanie sebum. Skóra bardziej wrażliwa wymaga delikatniejszego preparatu, więc zaleca się peelingi enzymatyczne.
Skuteczna profilaktyka przed pojawiającymi się wągrami to także odpowiednie kosmetyki do codziennego makijażu. Należy wybierać takie, które charakteryzują się lekką i nietłustą formułą.
Wiele osób chcąc szybko pozbyć się zaskórników, wyciska je. Jest to najszybsza metoda, jednak wiąże się z ryzykiem wystąpienia blizn. Wyciskając wągry, można bardzo łatwo uszkodzić delikatną skórę twarzy. Wówczas w miejscu zaskórnika pojawia się rana, która może ulec zanieczyszczeniu. Samodzielne próby oczyszczenia zatkanych porów, mogą także skończyć się pozostawieniem resztek zmiany. Zaskórniki stają się w takiej sytuacji idealną pożywką dla bakterii. W rezultacie powstaje ropna zmiana, po której może zostać nieestetyczna blizna i przebarwienie. Wyciskając zaskórniki może dojść także do pojawienia się jeszcze większej ich liczby. Uciśnięcie ujścia gruczołu zostaje zatkane przez co więcej bakterii rozwija się wewnątrz. W wyniku takich działań może dojść do pęknięcia i zaostrzenia zmian.
W walce ze zmianami, które są w początkowej fazie, mogą pomóc domowe metody. Popularnymi sposobami są m.in.:
Jeśli domowe sposoby nie pomagają w pozbyciu się zaskórników, należy udać się na konsultację z lekarzem dermatologiem. Specjalista oceni problem i wdroży odpowiednie leczenie.
Prawidłowe nawyki higieniczne nie zawsze wystarczają, aby uchronić się od niechcianych zaskórników. W przypadku, gdy wągry widoczne są od dłuższego czasu na skórze, warto skonsultować się z dermatologiem klinicznym.
Mikrodermabrazja
Jednym z popularniejszych zabiegów medycyny estetycznej pomagającym w walce z wągrami jest mikrodermabrazja. To mechaniczny proces złuszczania naskórka, który polega na delikatnym ścieraniu warstwy rogowej. Wykorzystując specjalny przyrząd wyposażony w diamentową głowicę, usuwa się wierzchnią warstwę naskórka, równocześnie powodując pobudzenie do produkcji nowych komórek. W rezultacie rozszerzone pory ulegają zamknięciu, a nadmierna produkcja sebum jest widocznie zredukowana.
Peeling kawitacyjny i kwas migdałowy
Peeling kawitacyjny polega na oczyszczaniu porów za pomocą ultradźwięków. Wykorzystuje się w tym celu głowicę urządzenia emitującego fale ultradźwiękowe, która jest przesuwana po skórze twarzy. Intensywność wysyłanych fal ustalana jest indywidualnie, w zależności od potrzeb każdego pacjenta. Po zabiegu skóra zyskuje dokładne oczyszczenie oraz wygładzenie.
Złuszczanie przy pomocy kwasu migdałowego to kolejne działania, z jakich warto skorzystać podczas redukcji wągrów. Umożliwia to zachowanie poprawnego złuszczania naskórka oraz oczyszczenia skóry. Przed aplikacją kwasu migdałowego na skórę twarzy nakłada się specjalny preparat wyrównujący pH. Kosmetyk z kwasem migdałowym musi pozostać na skórze przez około pół godziny. Następnie zmywany jest, a skóra smarowana specjalnym kremem z filtrami UV.
Laseroterapia
Laseroterapia to kolejny sposób na walkę z niechcianymi zaskórnikami. Laser CO2 emituje światło, które redukuje wągry poprzez usunięcie nadmiaru sebum znajdującego się u ujścia mieszków włosowych. Podczas zabiegu usunięciu ulegają także gruczoły łojowe, a w miejscu działań nie gromadzą się ponownie zanieczyszczenia. Oznacza to, że zaskórniki raz usunięte, nigdy nie pojawiają się w tym samym miejscu.
Autor
Dr n. med. Katarzyna Osipowicz - absolwentka studiów na Wydziale Lekarskim Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Ukończyła studia podyplomowe na kierunku: "Kosmetologia-medycyna estetyczna", na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym obroniła doktorat na wydziale dermatologii i wenerologii. Jest właścicielką i założycielką warszawskiej kliniki chirurgii plastycznej i medycyny estetycznej, chirurgii odtwórczej włosów i trychologii Ot.Co Clinic. Odbyła wiele staży, praktyk i kursów pod okiem najlepszych specjalistów na świecie, w tym m.in. w St. George Hospital w Sydney, Australii, University Medical Center Groningen (UMCG) w Groningen, Holandii i Klinikum Schwabing Munchen w Monachium, Niemcy.
Źródła:
Zalewska A., Piasecka A., Trądzik w aspekcie farmakologicznym i socjologicznym. W: Studenckie Zeszyty Naukowe. Kosmetologia nr 1 (1)/2016, Warszawa 2016, s. 138.
Jankowska W., Imielski W., Pachurka J., Kosmetologia wobec problemów cery tłustej i trądzikowej. W: Kosmetologia Estetyczna 5/2016/ vol. 5, s. 501.
Am J ClinDermatol 2019 June : 20(3), Acne, the Skin Microbiome, and Antibiotic Treatment. s. 335-344 .
Acne vulgaris: pathogenesis, treatment, and needs assessment; Siri Knutsen-Larson 1 , Annelise L Dawson, Cory A Dunnick, Robert P Dellavalle
